Sztuka zaangażowania. Sztuka interpretacji

„Sztuka interpretacji” to publikacja dla nauczycieli i nauczycielek, edukatorów i edukatorek oraz innych osób pracujących z młodzieżą, które chcą wzbogacić swoje umiejętności interpretacji kulturowej i poznać nowe narzędzia pomagające w analizie różnorodnych tekstów kultury. Publikacja powstała w ramach programu Centrum Edukacji Obywatelskiej „Sztuka zaangażowania. Rezydencje artystyczne w szkole”, więc analizujemy tu przykłady z nurtu sztuki zaangażowanej społecznie, podejmującej ważne współczesne problemy – zarówno globalne, jak i istotne dla lokalnych społeczności. Sztuka jest tu jednym z mediów podejmujących zagadnienia obywatelskie – krytycznie odczytuje rzeczywistość i stanowi metakomentarz dla wydarzeń głównego nurtu. Operuje metaforą, zestawia pozornie niepasujące do siebie elementy, szokuje, zastanawia.

Zachęcamy do poznania i wykorzystywania trzech metod pomagających w lepszym rozumieniu dzieł sztuki współczesnej.

Pierwsza z nich to medialny smartfon opracowany przez prof. Renee Hobbs z mediaeducationlab.com, który znajduje swoje zastosowanie w interpretacji różnego rodzaju mediów – głównie takich, których celem jest wywarcie wpływu na odbiorców. Smartfon to po prostu pięć pytań do analizy i kilka zagadnień dodatkowych, które pozwalają na głębszy i bardziej świadomy odbiór przekazów medialnych.W naszej publikacji posłużył do pogłębionego odczytania współczesnej opery „Sun&Sea (Marina)” nagrodzonej Złotym Lwem na Biennale w Wenecji w 2019 roku.

Druga to przewodnik po każdej wystawie opracowany przez Narodową Galerię Sztuki Zachęta, który można dostać w kasie galerii w formie harmonijki z pytaniami do analizy dzieł sztuki. Zawarte tam ogólne i szczegółowe pytania krok po kroku przybliżają intencje artysty i wprowadzają w język, jakim posługuje się sztuka. Anna Zdzieborska z Działu Edukacji Zachęty w swoim tekście zachęca do wykorzystywania harmonijki do analizy prac Cecylii Malik, artystki społecznej pracującej w Krakowie, która gościła na konferencji „Sztuka edukacji. Sztuka zaangażowania” w 2019 roku.

Dwie ostatnie metody zaproponowane przez Katarzynę Grubek z Centrum Edukacji Obywatelskiej i są propozycją analizy partycypacyjnie tworzonej wystawy „Przestrzeń bez końca”, którą zaprojektowali
artyści i dzieci w ramach Biennale Warszawa w czerwcu 2019 roku.

Propozycje interpretacji zawarte w tej publikacji nie pretendują do miana wyczerpujących. Traktujemy je raczej jako przykłady, punkty wyjścia, jedne z wielu możliwych odpowiedzi. Zachęcamy do własnego, autorskiego dekonstruowania dzieł sztuki współczesnej i proponowania dyskusji na ich temat uczniom i uczennicom. W końcu nie tak często możemy poznać ich sposoby myślenia i patrzenia na świat.

Maja Dobiasz-Krysiak